Η Πράσινη Δεξαμενή υπέβαλε λεπτομερείς θέσεις σε απάντηση στην πρόσκληση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για υποβολή στοιχείων σχετικά με την αναθεώρηση της οδηγίας για το ΣΕΔΕ της ΕΕ, καθώς και ολοκληρωμένες απαντήσεις στο σχετικό ερωτηματολόγιο, συμβάλλοντας ενεργά στη διαμόρφωση της εμβληματικής ευρωπαϊκής πολιτικής για το κλίμα. Υποστηρίζει την ενίσχυση του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ (ΣΕΔΕ της ΕΕ) και του αποθεματικού σταθερότητας της αγοράς (MSR ) για την επιτάχυνση της μετάβασης σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία με δίκαιο και κοινωνικά δίκαιο τρόπο.

Το ΣΕΔΕ της ΕΕ έχει ήδη επιτύχει σημαντικά αποτελέσματα, μειώνοντας τις εκπομπές στους τομείς της ενέργειας και της βιομηχανίας κατά 51,2% από το 2005, προσεγγίζοντας το στόχο της μείωσης κατά 62% έως το 2030. Το ΣΔΑΕ διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο, καθώς ακύρωσε 3,15 δισεκατομμύρια δικαιώματα, αύξησε τις τιμές των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και οδήγησε σε μειώσεις των εκπομπών κυρίως στον τομέα της ενέργειας, ο οποίος δεν έλαβε δωρεάν δικαιώματα από το 2013. Τα στοιχεία αυτά έχουν προσθέσει σημαντική αξία στην αρχιτεκτονική του ΣΕΔΕ και πρέπει να διατηρηθούν ή και να ενισχυθούν.

Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές αδυναμίες που υπονομεύουν το πλήρες δυναμικό του συστήματος. Η δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπών έχει επιβραδύνει τη μείωση των εκπομπών στη βιομηχανία, ενώ οι εκπομπές από τις αερομεταφορές συνεχίζουν να αυξάνονται. Για να αντιμετωπιστούν αυτές οι προκλήσεις, τα δωρεάν δικαιώματα για τη βιομηχανία θα πρέπει να καταργηθούν σταδιακά, συνοδευόμενα από την επέκταση του μηχανισμού προσαρμογής των ορίων άνθρακα (CBAM ) για την ενίσχυση των επενδύσεων απεξάρτησης από τον άνθρακα και την αύξηση των πόρων για το Ταμείο Καινοτομίας. Ταυτόχρονα, η αντιστάθμιση του έμμεσου κόστους θα πρέπει να καταργηθεί σταδιακά και η συμπερίληψη των έμμεσων εκπομπών στον CBAM θα προστατεύσει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας χωρίς να καθυστερήσει τη μετάβαση.

Το ΜΣΔ χρειάζεται περαιτέρω ενίσχυση διατηρώντας το ποσοστό απορρόφησης στο 24% μετά το 2030 και μειώνοντας τα κατώτατα όρια ενεργοποίησης, καθώς οι μειώσεις των εκπομπών στον τομέα της ενέργειας έχουν αλλάξει τις ανάγκες αντιστάθμισης.

Στον τομέα των αερομεταφορών, το ισχύον ΣΕΔΕ της ΕΕ καλύπτει λιγότερο από το 10% του συνολικού κλιματικού αποτυπώματος του τομέα, δεδομένου ότι δεν περιλαμβάνει τις διεθνείς πτήσεις και τις μη-CO₂ επιπτώσεις. Η ΕΕ θα πρέπει να καταργήσει τα εναπομείναντα δωρεάν δικαιώματα και να επεκτείνει την κάλυψη σε όλες τις αναχωρούσες πτήσεις, με στόχο ένα σύστημα που θα περιλαμβάνει τελικά όλες τις πτήσεις από και προς την ΕΕ. Τα δημόσια κονδύλια θα πρέπει να μετατοπιστούν από τα μη βιώσιμα καύσιμα προς λύσεις όπως τα ηλεκτρονικά καύσιμα. Παράλληλα, θα πρέπει να καταργηθούν σταδιακά οι εξαιρέσεις για τις πτήσεις προς τις εξόχως απόκεντρες περιοχές, ώστε να αυξηθεί ο διαθέσιμος όγκος για τα επιδόματα βιώσιμου αεροπορικού καυσίμου (SAF), τα οποία θα χρηματοδοτούνται από τα έσοδα από τον τερματισμό των δωρεάν κατανομών. Όλες οι πτήσεις ιδιωτικών τζετ θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίζουν έναν πολλαπλασιαστή τιμής άνθρακα για να διασφαλιστεί ότι κάθε ρυπαίνων πληρώνει το δίκαιο μερίδιο που του αναλογεί.

Εξίσου σημαντικό είναι να διασφαλιστεί ότι τα έσοδα από το ΣΕΔΕ χρησιμοποιούνται πραγματικά για τη μείωση των εκπομπών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να ενισχύσει την εποπτεία του τρόπου με τον οποίο δαπανώνται αυτά τα κεφάλαια, ιδίως για να αποτρέψει τις έμμεσες επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων που μεταμφιέζονται σε κοινωνική στήριξη. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποχρεούνται να δημοσιεύουν λεπτομερείς εκθέσεις σχετικά με τη χρήση των εσόδων από το ΣΕΔΕ, με διατάξεις για την ανάκτηση έργων που δεν ευθυγραμμίζονται με τους στόχους του ΣΕΔΕ.

Το Ταμείο Εκσυγχρονισμού θα πρέπει να επεκταθεί πέραν της φάσης 4 του ΣΕΔΕ, ώστε να συνεχίσει να γεφυρώνει τα ενεργειακά κενά εντός της ΕΕ, με μια πολύ πιο διαφανή διαδικασία επιλογής έργων τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό επίπεδο. Τα έργα που σχετίζονται με τα ορυκτά καύσιμα θα πρέπει να καταστούν εντελώς μη επιλέξιμα, ενώ οι προτεραιότητες πρέπει να καθοριστούν με μεγαλύτερη σαφήνεια.

Ομοίως, το Ταμείο Καινοτομίας παραμένει ζωτικής σημασίας για την απαλλαγή της βιομηχανίας από τις ανθρακούχες εκπομπές, αλλά πρέπει να αποφύγει την υποστήριξη έργων που απλώς αναβάλλουν τη μείωση των εκπομπών. Τα μεγάλης κλίμακας έργα δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS) θα πρέπει να συνδυαστούν με τη μέγιστη δυνατή αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων και τον εξηλεκτρισμό. Η Επιτροπή θα πρέπει να δημοσιεύει τόσο τις αναμενόμενες όσο και τις πραγματικές μειώσεις των εκπομπών για κάθε έργο και να εφαρμόζει ρήτρες ανάκτησης σε περίπτωση μη επίτευξης των στόχων.

Στην υποβολή της στην πρόσκληση υποβολής στοιχείων, η Πράσινη Δεξαμενή υποστήριξε επίσης την επέκταση του ΣΕΔΕ1 βάσει της αρχής “ο ρυπαίνων πληρώνει ” ώστε να συμπεριλάβει την αποτέφρωση αστικών αποβλήτων και άλλες διεργασίες διαχείρισης αποβλήτων, πρόσθετες θαλάσσιες εκπομπές από μικρότερα και υπεράκτια πλοία, τη διεθνή αεροπορία και μικρότερες μονάδες θερμικής παραγωγής.

Αντίθετα, η Green Tank αντιτίθεται στην ενσωμάτωση διαφόρων τεχνολογιών απομάκρυνσης διοξειδίου του άνθρακα (CDR) στο ΣΕΔΕ, λόγω του σημαντικού κινδύνου ότι οι απομάκρυνση θα μπορούσε να υποκαταστήσει τις επειγόντως αναγκαίες μειώσεις εκπομπών. Αντ’ αυτού, απαιτούνται ξεχωριστές πολιτικές σε επίπεδο ΕΕ, όπως η κατεύθυνση των εσόδων από το ΣΕΔΕ σε έργα CDR χωρίς να επιτρέπονται αντισταθμιστικά πιστωτικά μόρια στο ΣΕΔΕ, η δημιουργία ενός αυτόνομου συστήματος εμπορίας απομακρύνσεων με στόχο τους μεγάλους ρυπαντές και τους οικονομικά ισχυρότερους τομείς και ο καθορισμός εθνικών στόχων για την απομάκρυνση του διοξειδίου του άνθρακα.

Μπορείτε να διαβάσετε τις πλήρεις απαντήσεις της Πράσινης Δεξαμενής στο ερωτηματολόγιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εδώ.

Μπορείτε επίσης να διαβάσετε τις προτάσεις που υπέβαλε στο πλαίσιο της πρόσκλησης της Επιτροπής για υποβολή στοιχείων εδώ.

Αυτό το άρθρο πρωτοεμφανίστηκε στην ιστοσελίδα The Green Tank στις 9 Ιουλίου 2025