Η Πράσινη Δεξαμενή κατέθεσε σχόλια σχετικά με το Εθνικό Σχέδιο για το Κοινωνικό Κλίμα της Ελλάδας, το οποίο βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση από τις 4 Ιουλίου και ολοκληρώνεται στις 18 Ιουλίου. Το εν λόγω Σχέδιο αποτελεί την κύρια στρατηγική για τον σχεδιασμό μέτρων και πολιτικών με στόχο τον μετριασμό των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων από την εφαρμογή του νέου Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών για τα κτίρια και τις οδικές μεταφορές (ETS2).

Ο αποτελεσματικός σχεδιασμός είναι κρίσιμης σημασίας, καθώς αποτελεί βασική ευκαιρία τόσο για την ουσιαστική στήριξη των πιο ευάλωτων κοινωνικών ομάδων -με την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και της φτώχειας στις μεταφορές- όσο και για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές στους τομείς που καλύπτονται από το ETS2.

Το σχέδιο περιλαμβάνει θετικές κατευθύνσεις, εστιάζοντας σε επενδύσεις που αποσκοπούν στη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, αναγνωρίζοντας τη χρήση τους ως τον κύριο παράγοντα αύξησης της ενεργειακής ευπάθειας και της ευπάθειας των μεταφορών λόγω της τιμολόγησης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Ωστόσο, παρουσιάζει επίσης σημαντικές αδυναμίες και κενά που πρέπει να αντιμετωπιστούν για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή του ETS2. Αυτές συνοψίζονται ως εξής:

• Αποκλειστική εξάρτηση από το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα για χρηματοδότηση: Η απουσία συμπληρωματικής χρήσης των εσόδων από τα συστήματα εμπορίας εκπομπών (ETS1 και ETS2) δημιουργεί ανησυχίες σχετικά με την επάρκεια των διαθέσιμων πόρων για τις αναγκαίες επενδύσεις.
• Επέκταση της βάσης των δικαιούχων: Παρόλο που προωθείται ως θετικό μέτρο, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κατακερματισμό των πόρων χωρίς ουσιαστική ελάφρυνση της επιβάρυνσης των πιο ευάλωτων νοικοκυριών.
• Μεθοδολογικές ελλείψεις: Το σχέδιο δεν περιλαμβάνει αξιολόγηση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων του ETS2, κοστολόγηση των προτεινόμενων μέτρων, σαφές χρονοδιάγραμμα εφαρμογής ή συγκεκριμένους στόχους με μετρήσιμα ορόσημα – όλα αυτά απαιτούνται από τον κανονισμό (ΕΕ) 2023/955.
• Παράλειψη διατάξεων για τις ενεργειακές κοινότητες: Παρά το γεγονός ότι αποτελούν κρίσιμο εργαλείο για μια δίκαιη ενεργειακή μετάβαση, οι ενεργειακές κοινότητες απουσιάζουν εντελώς από το σχέδιο.
• Περιορισμένη και μη ευθυγραμμισμένη άμεση εισοδηματική στήριξη: Η προβλεπόμενη άμεση στήριξη είναι περιορισμένου εύρους και δεν ευθυγραμμίζεται με τις ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές.
• Ελλιπής διαδικασία διαβούλευσης: Παρά τις προσπάθειες, η διαδικασία υπέφερε από ελλείψεις στο σχεδιασμό, καθυστερήσεις, περιορισμένη εκπροσώπηση των βασικών ενδιαφερομένων μερών και ξαφνικές αλλαγές στην ομάδα εργασίας χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση.

Μπορείτε να διαβάσετε το πλήρες κείμενο των παρατηρήσεών μας που υποβλήθηκαν στη δημόσια διαβούλευση (14.07.2025) στα ελληνικά εδώ.

Μπορείτε επίσης να διαβάσετε την πλήρη μελέτη μας “Συστάσεις για πολιτικές και μέτρα για τον μετριασμό των επιπτώσεων της εφαρμογής του ETS2 στην Ελλάδα” εδώ.

Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στον ιστότοπο The Green Tank στις 15 Ιουλίου 2025.